ΥΑΛΟΕΙΔΕΣ - ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΗΣ
Διαβήτης και οφθαλμός
Διαβήτης
Ο διαβήτης αφορά 200 εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως και αποτελεί σημαντικό αίτιο απώλειας όρασης στον ενήλικο πληθυσμό.
Μπορεί να είναι τύπου 1 (ινσουλινοεξαρτώμενος) που συνήθως εμφανίζεται πριν τα 30 έτη και για τη ρύθμιση του σακχάρου χρειάζονται ενέσεις ινσουλίνης ή τύπου 2 που συνήθως εμφανίζεται μετά τα 40 όπου ο οργαμισμός παράγει λίγη ινσουλίνη ή μη αποτελεσματική η οποία δεν επαρκεί για τον έλεγχο του σακχάρου και επομένως απαιτούνται έλεγχος της διατροφής, δισκία ή και ενέσεις ινσουλίνης για τη ρύθμισή του.
Οι συστηματικές εκδηλώσεις και επιπλοκές του διαβήτη είναι γνωστές και αφορούν τα μικρά και μεγάλα αγγεία: αμφιβληστροειδοπάθεια, νευροπάθεια, νεφροπάθεια, έμφραγμα μυοκαρδίου, νόσος περιφερικών αγγείων, αγγειακά επεισόδια.
Πώς επηρεάζει ο διαβήτης τα μάτια?
Εκτός της αμφιβληστροειδοπάθειας που θα συζητηθεί αναλυτικά λόγω του διαβήτη μπορεί να εμφανιστούν καταράκτες, ξηροφθαλμία, νεοαγγειακό γλαύκωμα, παρέσεις νεύρων και άλλα.
Από τον αμφιβληστροειδή:
Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια: υποστρώματος που μπορεί να εξελιχθεί σε μη παραγωγικού και παραγωγικού τύπου.
Στην περίπτωση της πολύ βαριάς μη παραγωγικού τύπου αμφιβληστροειδοπάθειας και της παραγωγικού τύπου χρειάζεται laser.
Στην περίπτωση της διαβητικής ωχροπάθειας και ανάλογα με τα κλινικά ευρήματα γίνεται θεραπέια με συνδυασμό αντιαγγειογενετικού παράγοντα και laser που αποτελεί την κλασική θεραπέια για το κλινικά σημαντικό οίδημα ωχράς.
Χωρίς θεραπεία σε συνδυασμό με έλεγχο του σακχάρου η απώλεια όρασης είναι μη αντιστρεπτή. Το laser προλαμβάνει περεταίρω απώλεια όρασης.
Είναι σημαντικό η θεραπεία της αμφιβληστροειδοπάθειας να συνδυαστεί με έλεγχο σακχάρου, χοληστερίνης, αρτηριακής πίεσης και βελτίωση διατροφής και τρόπου ζωής.
Είναι αναγκαίο να γίνονται περιοδικοί οφθαλμικοί έλεγχοι σε όλους τους διαβητικούς ασθενείς με συχνότητα ανάλογη των κλινικών ευρημάτων ώστε τυχόν προβλήματα να διαπιστωθούν και να αντιμετωπιστούν όσο πιο έγκαιρα γίνεται.
Διαβητική Ωχροπάθεια: προκαλεί μείωση της κεντρικής όρασης.
Υπέρταση και οφθαλμός
Η υπέρταση είναι μια από τις συχνότερες παθήσεις που μπορεί να αφορά και το 60% του πληθυσμού στις δυτικές χώρες ηλικίας άνω των 60. Η υπέρταση είναι χρόνια και στο 1% των υπερτασικών ασθενών εμφανίζεται ως κακοήθης υπέρταση που είναι οξεία και πολύ σοβαρή.
Λόγω της υπέρτασης εκτός των πολύ γνωστών συστηματικών
επιπλοκών, παρουσιάζονται βλάβες στον αμφιβληστροειδή και η υπέρταση προδιαθέτει για αποφράξεις αγγείων, βλάβες στο χοριοειδή και στο οπτικό νεύρο.
Η κακοήθης υπέρταση είναι μια κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση και απειλεί τη ζωή του ασθενούς.
Στη θεραπεία της υπέρτασης το σημαντικότερο ρόλο παίζει ο έλεγχος της πίεσης που πρέπει να είναι κάτω του 140/90 για τους περισσότερους ασθενείς και ακόμα χαμηλότερη για διαβητικούς ασθενείς με ή χωρίς νεφροπάθεια.
Ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας
Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ARMD-age related macular degeneration) αποτελεί το σημαντικότερο αίτιο σοβαρής απώλειας όρασης στην ηλικία άνω των 50 στον “δυτικό” κόσμο. Η ωχρά κηλίδα είναι μια μικρή περιοχή στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς που είναι πολύ σημαντική γιατί μας επιτρέπει να βλέπουμε μικρές λεπτομέρειες και χρώματα. Όταν τα κύτταρα στην ωχρά κηλίδα δεν λειτουργούν σωστά εναποτίθενται προιόντα μεταβολισμού στην περιοχή της ωχράς και μπορούν και να δημιουργηθούν ανώμαλα αγγεία που μπορεί να αιμορραγήσουν. Η πάθηση μπορεί να είναι στεγνού (dry) ή υγρού τύπου (wet).
Παράγοντες κινδύνου είναι η ηλικία, το κάπνισμα, η κληρονομικότητα, το φύλο, η διατροφή, καρδιαγγειακή νόσος και περιβαλλοντικοί παράγοντες.
Η ξηρού τύπου που αποτελεί το 90% των περιστατικών οδηγεί σε προοδευτική απώλεια όρασης, ενώ η υγρού τύπου είναι πιο σπάνια αλλά και η πιο επιθετική. Και οι δυο τύποι συνήθως αφορούν και τα δυο μάτια σε διαφορετικό μερικές φορές βαθμό. Δεν υπάρχει πόνος ή άλλα συμπτώματα και η απώλεια της όρασης αφορά μόνο την κεντρική όραση. Συχνά το πρώτο σύμπτωμα είναι η παραμόρφωση τηε εικόνας ειδικά μια ευθεία γραμμή πχ που εμφανίζει κυματισμό. Αυτό διαπιστώνεται και με τον πίνακα Αμσλερ όπως φαίνεται παρακάτω στο δεξί μέρος της εικόνας. Η περιφερική όραση παραμένει καλή.
Στην ξηρού τύπου δεν υπάρχει θεραπεία εκτός της λήψης βιταμινών, διακοπής καπνίσματος και λήψης άλλων επικουρικών μετρων που βοηθούν στην επιβράδυνση της εξέλιξης.
Στην υγρού τύπου οι αντιαγγειογενετικοί παράγοντες αποτελούν επαναστατική θεραπεία που σκοπό έχει την σταθεροποίηση της όρασης και την παρεμπόδιση της εξέλιξης.
Η διάγνωση γίνεται στο ιατρείο με την κλινική εξέταση και με την διενέργεια ειδικών εξετάσεων και η θεραπεία στην περίπτωση της υγρού τύπου δεν απαιτεί νοσηλεία.
Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς
Η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς συνήθως προκαλείται σε οφθαλμούς που υπάρχει μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ του υαλοειδούς και του αμφιβληστροειδούς. Στις περιπτώσεις αυτές, η οπίσθια αποκόλληση του υαλοειδούς που είναι ο σταδιακός διαχωρισμός του υαλοειδούς σώματος από τον αμφιβληστροειδή που συμβαίνει συνήθως μετά τα 40, μπορεί να προκαλέσει έλξεις στον αμφιβληστροειδή. Εάν ο αμφιβληστροειδής είναι ευαίσθητος σε κάποιο σημείο, οι έλξεις αυτές μπορεί να οδηγήσουν στη δημιουργία ρωγμής που μπορούν να προκαλέσουν αποκόλληση αμφιβληστροειδούς. Αυτή είναι η περίπτωση της ρηγματογενούς αποκόλλησης που είναι και η συνηθέστερη.
Όταν παρατηρεί ο ασθενής νέα μυγάκια ή αστραπές, αύξηση των σκιών (μυγάκια) που ήδη έβλεπε ή εμφάνιση πέπλου που μοιάζει με κουρτίνα και δεν μετακινείται, καλό θα ήταν να εξεταστεί άμεσα από (εντός 24ώρου) οφθαλμίατρο για τον αποκλεισμό και αντιμετώπιση πιθανών ρωγμών στο μάτι ή διαπίστωση αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς.
Άλλα αίτια αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς είναι στην διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια η ελκτική αποκόλληση και σε άλλες παθήσεις κυρίως φλεγμονώδεις η εξιδρωματική αποκόλληση.
Στην αποκόλληση αμφιβληστροειδούς έχει μεγάλη σημασία η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή της.
Η θεραπεία είναι χειρουργική.
Αποκόλληση υαλοειδούς
Η κοιλότητα του ματιού είναι γεμάτη από ένα διάφανο υγρό σαν gel που ονομάζεται υαλοειδές. Με την ηλικία αυτό συρρικνώνεται και διαχωρίζεται από τον αμφιβληστροειδή στον οποίο είναι κολλημένο όταν είμαστε πιο νέοι. Το gel με την ηλικία μετακινείται διαφορετικά μέσα στο μάτι λόγω της αλλαγής στη σύσταση του και αυτό δίνει την εντύπωση σαν να βλέπει κανείς μυγάκια. Τα μυγάκια μετακινούνται σαν σκιές όταν κινείται το μάτι και ηρεμούν όταν το μάτι δεν μετακινείται.
Αυτή η διαδικασία λέγεται αποκόλληση υαλοειδούς.
Μερικές φορές κατά την αποκόλληση του υαλοειδούς λόγω ισχυρών έλξεων του αμφιβληστροειδούς από το υαλοειδές ή σε μάτια που είναι ανατομικά προδιατεθιμένα δημιουργούνται ρωγμές οι οποίες χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης γιατί αν αυτό δε γίνει άμεσα, ο αμφιβληστροειδής θα αποκολληθεί.
